Se un bota unha ollada a historia da Universidade de Santiago de Compostela atopa unha morea de nomes fundamentais da cultura galega. Por outra parte, tampouco resulta estrano, xa que a institución ten máis de cincocentos anos de vida e foi o eixo cultural de Galicia durante ese longo periodo que abarca dende a época de Marzoa (1495) e o III dos Fonseca ata a actualidade na que xa hai outras duas universidades galegas máis. Un deses nomes propios é o do ferrolano Ricardo Carballo Calero, quen pasou a ingresar na lista de profesores da Universidade tras anos de ter prohibido exercer ningunha función pública, debido a súa condea tras a guerra civil, na que participou na defensa de Madrid, onde a sublevación colleuno facendo uns exames de oposición. Foi condeado a doce anos de presidio, que non cumpriu ao ser posto en liberdade condicional en 1941, aínda que non sería ata 1965 cando xa pode exercer función pública no instituto compostelano Rosalía de Castro. Mais o seu caso non é especial pola condea, milleiros foron os represaliados polo franquismo, senón por ser o primeiro catedrático de Lingüística e Literatura Galega da Universidade na que cursou Dereito e Filosofía e Letras e tamén por ser un dos filólogos galegos máis destacados do século XX…
A obra de Carballo Calero abarca dende o seu primeiro poemario, escrito en castelán e publicado por el mesmo en 1928, ata a súa morte en 1990. Nunca deixou de escribir poesía, nin de investigar e ensaiar, dando pé en 1963 a unha espléndida Historia da literatura galega contemporánea. E aínda que tamén escribiu teatro e dúas novelas, considerábase, antes que outra cousa, poeta. Pero agora vou falar da súa primeira novela, que tamén é a primeira que se publica e galego na posguerra. Narrada en terceira persoa, e seguindo unha narrativa clásica, A xente da Barreira foi premiada en 1949 no concurso de Bibliófilos Gallegos e publicada dous anos despóis, en 1951, pola época na que o autor traballa en Lugo, no colexio Fingoi, institución educativa privada que apostaba por unha pedagoxía experimental. Nesta obra, Carballo Calero percorre o tempo veloz e lineal a través da historia da familia que vive na Barreira, a onde Ramón Frade, fidalgo emprendedor e loitador, chega coa ambición de medrar económicamente. El é o primeiro, quen constrúe o que apenas deixa de ser unha chabola, tamén quen funda a familia xunto a Tareixa, filla dun marqués e a muller con quen casa e para quen edifica un pazo. Do matrimonio nacen tres nenos e unha nena. Son a segunda xeración dos Frade da Barreira, a primeira nada alí. Os fillos crecen na opulencia e no contacto con medio rural onde son os señoritos, aínda que cada un deles é dun xeito distinto… E así pasan os anos, sen que nada semelle cambiar, mais o fai, e unha nova guerra carlista e outra xeración que medra mentras o século XIX prosigue o seu curso histórico na Barreira e arredores, tamén no mundo de alén, ao tempo que transcorren as vidas das mulleres o homes do lugar que, na súa aparente quietude e tradición, vai transformándose noutro conto…
No hay comentarios:
Publicar un comentario